Մոսկվա-Բաքու-Երևան եռանկյունում ծնվում է խաղաղության հասնելու «ճանապարհային քարտեզը». Տարասով

«Ռեգնում» լրատվական գործակալության սյունակագիր, քաղաքագետ Ստանիսլավ Տարասովը կարծում է, որ ԼՂ հակամարտության կարգավորման հարցում Մոսկվայի դերն ակտիվացել է, և որ ստեղծվում է «ճանապարհային քարտեզ»:

«ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինը հեռախոսազրույց է ունեցել Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևի հետ. կողմերն «ընդգծել են ԼՂ հարցով բանակցությունների ակտիվացման կարևորությունը»: Մոսկվան «ԼՂ հարցի կարգավորմանն օժանդակելու պատրաստակամություն է հայտնել», բացի դրանից, «Ալիևը ներկայացրել է Վիեննայում մարտի 29-ին ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի հետ ունեցած հանդիպման վերաբերյալ իր գնահատականները»:

Ավելի վաղ նման հեռախոսազրույց է տեղի ունեցել ՀՀ վարչապետի և ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինի միջև: Զրույցի մանրամասները չեն բարձրաձայնվում, բայց, ընդհանուր առմամբ Վիեննայում, Փաշինյանի ու Ալիևի հանդիպումից հետո Մոսկվա-Երևան-Բաքու եռանկյունում հեռախոսային զրույցների ակտիվացումը որպես պատահականություն չի ընկալվում Արցախյան հակամարտության կարգավորման հեռանկարի համատեքստում։ Այն աչքի է ընկնում նաև այն պատճառով, որ ի տարբերություն ԵԱՀԿ ՄԽ համանախագահ այլ երկրների՝ ՌԴ նախագահն ամենից ակտիվորեն է փորձում օժանդակել հակամարտության խաղաղ կարգավորման ուղիներ գտնելու հարցում:

Դա հիմք է տալիս՝ եզրակացնելու, որ հակամարտության կարգավորման գործընթացը, կարծես, նոր փուլ է մտնում՝ Մոսկվայի ակտիվ մասնակցությամբ, թեպետ դրա ուրվագծերը դեռ տեսանելի չեն:

Առայժմ ակնհայտ է հետևյալը. հենց ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինի անձնական մասնակցությամբ էր, որ հաջողվեց 2016թ. ապրիլին դադարեցնել Լեռնային Ղարաբաղում սկիզբ առած էսկալացիան: Դուշանբեում հենց Պուտինը միջնորդ հանդիսացավ, որ Ալիևի ու Փաշինյանի միջև բանավոր պայմանավորվածություն ձեռք բերվի՝ շփման գծում լարվածության նվազեցման հարցում: Թե առաջին, թե երկրորդ դեպքում ԵԱՀԿ ՄԽ այնքան էլ «գործի մեջ չէ»: Մինսկի խմբի պահվածքն անհասկանալի էր նաև մարտ ամսից հնչող հայտարարություններում՝ սկսած հակամարտող կողմերի միջև Մադրիդյան սկզբունքների հիման վրա բանակցությունների վարման անհրաժեշտության ու բանակցությունների ձևաչափի փոփոխությունից հրաժարվելու մասին հայտարարություններից մինչև Վիեննայում Ադրբեջանի և Հայաստանի առաջնորդների միջև տեղի ունեցած հանդիպման վերաբերյալ դիրքորոշում: Երևանի ու Բաքվի միջև, սակայն, ըստ ամենայնի՝ միջնորդ եղել է ու կա, ամեն ինչ հանգեցնում է նրան, որ այդ դերում ՌԴ նախագահն է:

Բաց է մնում հարցը, թե ինչու Ալիևն ուղղակիորեն գնաց Փաշինյանի հետ պայմանավորվածության՝ դեռ մինչև 2018թ. դեկտեմբերին Հայաստանում անցկացված խորհրդարանական ընտրությունները: Բաքվի փորձագետները գրեթե վստահ էին, որ «Փաշինյանի ռեժիմը» ձախողելու է, ավելին, ԱՄՆ նախագահ Դոլանդ Թրամփը Հայաստանի ու Ադրբեջանի պետականության 100-ամյակի առթիվ երկու երկրների նախագահներին ուղերձով դիմելով, նախազգուշացրել էր, որ «առաջիկայում հայ-ադրբեջանական հակամարտության կարգավորման համար նոր հնարավորություններ են ստեղծվում», շատերը համոզված էին, որ Վաշինգտոնը որոշել է ակտիվ քաղաքականություն վարել ԼՂ հարցի ուղղությամբ: Այնուհանդերձ, Մոսկվան առաջ անցավ:

Փաստորեն, Երևանն ու Բաքուն Ռուսաստանը դիտարկում են իբրև մերձավորագույն միջնորդ դիտարկում են Ռուսաստանին, որ բավարար քաղաքական կամք ունի՝ ստատուս-քվոյի փոփոխության և խաղաղարար նախաձեռնությունները կյանքի կոչելու առումով: Այս գծով Մոսկվայի ներկա ակտիվացումը, հնարավոր է, կապված է Ուկրաինայում տեղի ունեցող իրադարձություններով. ցանկություն կա ԼՂ հակամարտության կարգավորման հարցում հասնել լուրջ բեկման: Այդ է պատճառը, որ Պուտինը Ալիևին ու Փաշինյանին «լուռ դրդում է» երկխոսել՝ փորձելով նրանց բանակցությունների սեղանի շուրջ նստեցնել, որպեսզի կոմպրոմիսի հասնեն: Թե կոնկրետ որ ձևաչափում նրանք կհասնեն այդ փոխհամաձայնության՝ ԵԱՀԿ ՄԽ միջնորդությամբ, թե առանց Մինսկի խմբի՝ Ալիև-Փաշինյան երկխոսության արդյունքում, դեռ սկզբունքային նշանակություն չունի: Այն կհայտնվի միայն այն դեպքում, եթե ԱՄՆ-ն և Ֆրանսիան, իբրև համանախագահներ, ցանկանան «անիվների տակ փայտ գցել»՝ իբրև պատճառաբանություն նշելով «Անդրկովկասում Ռուսաստանի գերիշխանության ուժեղացման» դեմ պայքարը:

Իսկ մինչ այդ կայուն տպավորություն է ստեղծվում, որ Մոսկվա-Բաքու-Երևան եռանկյունում ծնվում է խաղաղության հասնելու «ճանապարհային քարտեզը», որ լավագույնս կհամապատասխանի տարածաշրջանում հակամարտության կողմերի ազգային շահերին»,- գրել է նա: