Թուրքական նկրտումներն արաբական աշխարհում դժգոհությունների առիթ են դարձել

ՄԱԿ-ում Սաուդյան Արաբիայի դեսպան Աբդալլահ ալ-Մուալիմը պատասխանելով լրագրողների հարցերին անդրադարձել է նաև արաբական երկրների և Թուրքիայի հարաբերություններին:

«Մեր թուրք եղբայրները պետք է հասկանան,որ ժամանակրները,երբ նրանք միջամտում էին արաբական երկրների ներքին գործերին վաղուց անցել են...Եթե Թուրքիան կառուցողական դեր է խաղում,ապա մենք դա ողջունում ենք,բայց ռազմաբազաների տեղակայումը ապակառուցողական են և լուրջ կվնասեն Թուրքիայի հեղինակությանը արաբական աշխարհում...»,-ասել է ալ-Մուլիմը, հաղորդում է Daily Mail-ը:

Սա Էր Ռիադի առաջին և բացահայտ դեմարշն է և նախազգուշացումը Անկարային, որը Քաթարի շուրջ արդեն երկու ամիս է ձգձգվող ճգանածամի ընթացքում փորձում է ամրապնդել իր դիրքերը Արաբական թերակղզում՝ ռազմաբազա տեղակայել Քաթարում,որը և մեծ բացասական գնահատականի է արժանացել Էր Ռիադում, Աբու Դաբիում, Մանամայում և Կահիրեում:

Թուրքիայի փորձերն ամրապնդվել արաբական երկրներում և ստանձնել մահմեդական աշխարհի օմբուդսմենի դերը պատահական չեն: Թուրքիայի բռնապետ Էրդողանն առաջնորդվում է նեոօսմանիզմի և նեոպանթյուրքիզմի քաղաքականությամբ, որը նախ և առաջ նախատեսում է վերականգնել Թուրքիայի ազդեցությունը նախկին Օսմանյան կայսրության տարախքներում: Թուրքիան մինչ այդ էլ բավական ակտիվ էր Արցախյան, Չեչենական, Բոսնիական և Կոսովոյի ճգնաժամերի ժամանակ, սակայն Անկարայի նկրտումները բացահայտ և ավելի ագրեսիվ բնույթ ստացան 2003 թ-ից հետո, երբ Թուրքիայի վարչապետ դարձավ Ռեջեփ Էրդողանը:

2010 թ-ի մայիսի 30-31-ի դեպքերը, երբ Անկարան փորձում էր «Մավի Մարմարա» նավով օգնություն հասցնել Գազա, որը շրջափակված էր Իսրայելի կողմից հանգեցրեց նրան, որ Անկարայի և Թել Ավիվի հարաբերությունները 5 տարով գրեթե դադարել էին: 2011 թ-ի մարտից Էրդողանը բավական ակտիվ ներգրավվեց նաև նախկին Օսմանյա կայսրության մաս կազմող Սիրիայում տեղի ունեցող իրադարձությունների մեջ՝ փորձ կատարելով գրավել որքան հնարավոր է շատ տարածքներ, այդ թվում նաև Հալեպը, որն, ի դեպ,ավարտվեց անհաջողությամբ Եգիպտական «արաբական գարնան» ժամանակ Անկարան բացահայտ միջամտում էր Կահինեի ներքին գործերին՝ պաշտպանելով ահաբեկչական «Մահմեդական եղբայրներ» կազմակերպությանը և նրա առաջնորդ Մուհամեդ Մուրսիին, ով 2012 թ-ի ամռանն ընտրվեց նաև Եգիպտոսի նախագահ: 2013 թ-ի հուլիսի 3-ին Մուրսիին իշխանությունից զրկելուց հետո, Էրդողանը քննադատեց Եգիպտոսի նոր իշխանություններին, որի պատճառով թուրք-եգիպտական հարաբերությունները բավական սառեցին, իսկ Կահիրեն էլ նախազգուշացրեց Անկարային, որ չփորձի միջամտել երկրի ներքին գործերին:

2016 թ-ի ապրիլի սկզբին հենց Անկարայի հովանավորությամբ ևս Ադրբեջանը սանձաազերծեց կարճատև պատերազմ Արցախում..

Քաթարի շուրջ ճգնաժամը, որը սկսվեց այս տարվա հունիսի 5-ին ևս օգտագործվեց Անկարայի կողմից էլ ավելի ուժեղավնելու իր դիքրերն արդեն Պարսից ծոցի տարածաշրջանում և Արաբական թերակղզում, որոնք նախկինում ևս եղել են Օսմանյան կայրության մաս: Սակայն այստեղ կենացները շատ թանկ են, որ տարածաշրջանի երկրները և կոնկրտետ Սաուդյան Արաբիան,որը փորձում է արաբական աշխարհի հեգեմոնի դերը ստանձնել և վերահսկել արաբական երկրների նավթային առևտուրը, թույլ տա, որ Անկարան ակտիվանա աշխարհի ամենահարուստ երկրներից մեկում՝Քաթարում:

Սաուդացիները բավական երկար չէին արձագանքում Անկարայի նկրտումներին: Սակայն այն ինչ ունի սկիզբ,ունի և վերջ...Էր Ռիադի համբերությունը սպառվում է...ՄԱԿ-ում Սաուդյան Արաբիայի դեսպանի բավական կոշտ արձագանքը կարելի է համարել որպես նախազգուշացում...

Իրականում, Թուրքիայի կողմից Քաթարում ռազմաբազա բացելու և այնտեղ 200-250 զինորական տեղակայելը ավելի շատ քարոզչական,հոգեբականան և դիվանագիտական նշանակություն ունի... Ռազմավարական և անվտանգության առումով Քաթարը գրեթե ամբողջությամբ կախված է ԱՄՆ-ից,որի քաթարյան Ալ-Ուդեիդ ռազմաբազայում ծառայում է 11 հազար զինվորական... Ինչպես նաև Քաթարի անվտանգության համար կարևոր է նաև Թեհրանի դիրքորոշումը...

Պատահական չէ նաև այն,թե ինչո՞ւ ալ-Մուալիմը այս հայտարարությունը արեց հենց հիմա...Հուլիսի 23-24 «խաղարարական» այցով Սաուդյան Արաբիա,Քուվեյթ և Քաթար է մեկնելու Էրդողանը,որը ինչպես ներկայացնում են իշխանամետ թուրքական ԶԼՄ-ները՝ «գնում է բարիշեցնելու արաբներին»....

Դե ինչ... Էր Ռիադից արդեն հասկացրեցին Անկարային իր տեղը և դերը տարածաշրջանում...Այսինքն՝Էրդողանը անելիք չունի այնտեղ...

Գագիկ Համբարյան. Ֆեյսբուք: