2016-ի ամենաքննարկվող և ամենաշրջադարձային իրադարձությունները, որոնք տեղի են ունեցել հայաստանյան կյանքում. Operativ.am-ի ափոփումը (լուսանկարներ)

Հայաստանի համար 2016 թվականը պատմության մեջ կմտնի, որպես ամենաիրադարձային տարի, որը, թերևս պայմանավորված էր քաղաքական, տնտեսական, մշակութային և մի շարք այլ ոլորտների գործոններով: Տարվա 12 ամիսներն անցան լարված ու լի ինտրիգներով: Operativ.am-ն ամփոփելով տարին, առանձնացրել է 2016-ի ամենաքննարկվող, ինտրիգային և իրենց հետքը թողած իրադարձությունները:

Ապրիլյան պատերազմ

Ապրիլի 1-ին Թալիշում դիպուկահարի կրակոցից զոհվեց սերժանտ Վլադիմիր Մելքոնյանը, ով առաջին զոհն էր ապրիլյան պատերազմի, որն ադրբեջանական կողմը սկսեց այդ կրակոցից մի քանի ժամ հետո: Լայնամասշտաբ ռազմական գործողություններն Արցախի Հանրապետության Պաշտպանության բանակի և Ադրբեջանի Հանրապետության զինված ուժերի միջև արցախա-ադրբեջանական շփման գծի ողջ երկայնքով սկսվեց 2016 թվականի ապրիլի 1-ի լույս 2-ի գիշերը: Առավել թեժ մարտեր էին ընթանում ռազմաճակատի վերածված առաջնային գծի հարավային (Հադրութ) և հյուսիսարևելյան (Մարտակերտ) ուղղություններով։

Ադրբեջանական կողմը գործի էր դրել իր բազմապիսի զինտեխնիկայի կիրառումը և անգամ՝ ապրիլի 4-ի լույս 5-ի գիշերը առաջնային գծի հարավային ուղղությամբ Ադրբեջանի զինված ուժերը կիրառել են «Սմերչ» համազարկային կրակի ռեակտիվ համակարգ: Ռազմական գործողությունները տևեցին 4 օր և ավարտվեցին Մոսկվայում կրակի դադարեցման վերաբերյալ պայմանավորվածությամբ: Սակայն, ադրբեջանական կողմը ռազմական գործողությունները մարտի դաշտում իրականացնելուց զատ, հարձակում էր գործում նաև խաղաղ բնակչության վրա: Մասնավորաես, Թալիշ գյուղում իրականացվել էին այնպիսի վայրագություններ, որոնք հիշեցնում էին սումգայիթյան դեպքերը: Ապրիլի 5-ին՝ Ժամը 12․00-ի դրությամբ հաստատվեց հրադադար:

ՊՊԾ գնդի գրավում. արյունոտ հուլիս

2016 թվականի ապրիլյան պատերազմից դեռ ուշքի չեկած՝ Հայաստանը հուլիսին կրկին ցնցվեց: Հուլիսի 17-ի գիշերը՝ ժամը 05.28-ին, Ֆեյսբուքում հետևյալ հայտարարությունը տարածվեց. ««Սասնա ծռեր» խմբավորում. մենք սկսել ենք զինված ապստամբություն, միացե՛ք»: Հաղորդագրությունից ժամեր անց, Հայաստանում սկսվեց զինված ապստամբություն: «Հիմնադիր խորհրդարան» շարժման մի խումբ զինյալ անձանց կողմից գրավվեց ՊՊԾ գունդը: Հայությունը և՛ Հայաստանում, և՛ արտերկրում հետևում էին տեղի ունեցող իրադարձություններին:

Քաղաքում ուժեղ հսկողություն էր, ընթանում էին ցույցեր, բողոքի ակցիաներ: Այդ ընթացքում իրենց ծառայությունը կատարելու ժամանակ զոհվեց 3 ոստիկան, ինչպես նաև ոստիկանների և քաղաքացիների բախումների հետևանքով եղան բազմաթիվ վիրավորներ: Վիրավորներ եղան նաև զինված խմբի անդամների թվում: Ի վերջո, զինված խումբը հուլիսի 31-ին վայր դրեց զենքերը և հանձնվեց: Զինված խմբի անդամների գործով մինչև օրս ընթանում են դատավարություններ:

Հռոմի պապի այցը Հայաստան

Տարվա ամենավառ իրադարձություններից մեկը թերևս Հռոմի Ֆրանսիցկոս պապի այցն էր Հայաստան, որը կրում էր՝ «Այց՝ առաջին քրիստոնեական երկիր» կարգախոսը: Հռոմի պապն աղոթք մատուցեց Հանրապետության հրապարակում, Գյումրիում, այցելեց Խոր վիրապ: Հռոմի պապն իր օրհնանքը թողեց Հայաստանին և հայերին, ասելով. «Ձեզ եմ թողնում խաղաղությունը…»: Մի քանի օր շարունակ միջազգային մամուլի թնդում էր Հռոմի պապի հայաստանյան այցի մասին լուսաբանումներից:

«Ավրորա» մրցանակաբաշխություն

Տարվա կարևոր իրադարձություններից կարելի է առանձնացնել «Ավրորա» մրցանակաբաշխությունը, որն անցկացվեց Հայաստանում: Մրցանակը շնորհվում է Հայոց ցեղասպանությունը վերապրածների անունից և ի երախտագիտություն նրանց, ովքեր փրկության ձեռք մեկնեցին հայ ժողովրդին: «Ավրորայի» առաջին դափնեկիրը դարձավ Մարգարեթ Բարանկիցեն, ով ստացավ 100 հազար դոլար:

Նշենք, որ  «Ավրորա» մրցանակի Ընտրող հանձնաժողովի համանախագահ ու մարդասեր Ջորջ Քլունին 2016թ. ապրիլին Հայաստան էր ժամանել՝ մասնակցելու «Ավրորա» մրցանակի շնորհման արարողությանն ու դրան նախորդող միջոցառումներին՝ փառաբանելու մերօրյա հերոսներին: Օսկարակիր դերասանը Երևանում և Դիլիջանում ծանոթացավ Հայաստանի պատմությանը, մշակույթին ու այստեղ ապրող մարդկանց:

Անկախության 25-ամյակին նվիրված զորահանդես

Սեպտեմբերի 21-ին Հանրապետության հրապարակում տեղի ունեցավ Հայաստանի անկախության 25-ամյակին նվիրված զորահանդես, որը տեղի ունեցած առանձնակի շքեղությամբ: Զորահանդեսի ժամանակ ամբողջ աշխարհին ի ցույց դրվեցին բազմաթիվ զենքեր: Եվ, կարելի է ասել, որ այս զորահանդեսը նպատակ ուներ աշխարհին ցույց տալու և առաջին հերթին Ադրբեջանին, որ Հայաստանն ունակ է անհրաժեշտության դեպքում կիրառել այն զինատեսակները, որոնք ցուցադրվել են: Բնականաբար, այս ամենը ևս արժանացավ միջազգային մամուլի ուշադրությանը, ինչպես նաև հարուցեց ադրբեջանակն կողմի հիստերիային:

Հովիկ Աբրահամյանի հրաժարականը. նոր վարչապետն ու նոր կառավարությունը

2016 թվականի սեպտեմբերի 8-ին կայացած ՀՀ կառավարության հերթական նիստից հետո վարչապետ Հովիկ Աբրահամյանը հայտարարեց, որ հրաժարական է տալիս: Վերջինս պաշտոնը զբաղեցնում էր 2014 թվականի ապրիլի 13-ից: Հովիկ Աբրահամյանի հրաժարականից մի քանի օր անց՝ սեպտեմբերի 13-ին, նախագահ Սերժ Սարգսյանի հրամանագրով վարչապետ նշանակվեց Կարեն Կարապետյանը: Վերջինս ձեռնամուխ եղավ մի շարք կադրային փոփոխությունների, ձևավորվեց նոր կառավարություն, եղան նշանակումներ, կրճատումներ:

Իրանի նախագահի այցը՝ Հայաստան

Նախագահ Սերժ Սարգսյանի հրավերով պաշտոնական այցով Հայաստան ժամանեց Իրանի նախագահ Հասան Ռոհանին: Վերջինս հանդիպումներ ունեցավ նախագահ Սերժ Սարգսյանի, վարչապետ Կարեն Կարապետյանի հետ:
Նախագահի նստավայրում հայ-իրանական բանակցությունների ավարտին, տեղի ունեցավ մի շարք ոլորտներում երկկողմ գործակցության խորացմանն ուղղված փաստաթղթերի ստորագրում: Երևանում Հայաստանի և Իրանի նախագահները ներկա գտնվեցին նաև Հայաստան-Իրան գործարար համաժողովին:

Նազիկ Ավդալյանը՝ Եվրոպայի չեմպիոն

Ծանրամարտի Հայաստանի կանանց հավաքականի անդամ, աշխարհի և Եվրոպայի նախկին չեմպիոն Նազիկ Ավդալյանը նորվեգական Ֆորդե քաղաքում ընթացող Եվրոպայի առաջնությունում դարձավ Եվրոպայի առաջնության չեմպիոն: Նազիկը իր հաղթանակը նվիրեց Արցախում զոհված հայ զինվորականներին և այժմ հայրենիքը պաշտպանողներին: «Վերջին անգամ 8 տարի առաջ էի Եվրոպայի չեմպիոն դարձել: Ես ուժ էի ստանում սահմանին կռվող մեր զինվորներից, անկեղծ եմ ասում: Նրանք կյանքի և մահու պայքար են տալիս և չեն վախենում, ես էլ ինչից պիտի վախենայի ես: Անընդհատ այդ մտքերի մեջ էի, որ մենք քանակով քիչ ադրբեջանցիների հետ համամետ, ոչ նույնաչափ զենք ունենք, բայց հաղթում ենք: Իսկ մարզիկներիս համար ամեն պայման ստեղծված է, էլ ինչո՞ւ պիտի չհաղթենք: Ես մեր զինվորների ցավը տանեմ: Ես միայն շնորհակալություն կարող եմ հայտնել հայ զինվորին, որ կանգնած են մեր սահմանին»-ասել է Նազիկ Ավդալյանը:

«Օլիմպիական խաղեր-2016». Ոսկե մեդալ՝ 20 տարի անց

Օգոստոսին Ռիո դե Ժանեյրոյում կայացած Օլիմպիական խաղերում Հայաստանի ձեռքբերած աննախադեպ հաջողությունը կրկին ցնծություն և ուրախություն պարգևեց հայությանը: 20 տարի անց Հայատանն Օլիմպիական խաղերում նվաճեց ոսկի: Հունահռոմեական ոճի ըմբշամարտիկ Արթուր Ալեքսանյանը դարձավ օլիմպիական չեմպիոն, ով իր մեդալը ստանալու ժամանակ հանդես եկավ Արցախի հերոս Ռոբերտ Աբաջյանի դիմանկարը կրող շապիկով: Հայաստանը ներկայացնող ևս 3 մարզիկ արժանացան արծաթե մեդալի: 2016 թվականի Օլմիպիական խաղերը նշանավորվեցին նաև այսպես կոչված «գողացված ոսկի մեդալով»: Միհրան Հարությունյանի բացարձակ հաղթանակը Օլիմպիական խաղերում չստացավ համապատասխան գնահատական, ինչի հետևանքով մեր մարզիկը ստացավ արծաթե մեդալ:

Հենրիխ Մխիթարյանն ու «Մանչեսթեր Յունայթեդ»-ը

Հայաստանի ազգային հավաքականի ավագ Հենրիխ Մխիթարյանը Դորտմունդի «Բորուսիա»-ից տեղափոխվեց անգլիական «Մանչեսթեր Յունայթեդ»։ Մխիթարյանը դարձավ հետխորհրդային տարածաշրջանի երկրների ամենաթանկ ֆուտբոլիստը, ում տրանսֆերն անգլիական ակումբի վրա արժեցել է ռեկորդային 42 մլն եվրո:

«Океан Ельзи» խմբի համերգը՝ Հայաստանում

Հունիսի 1-ին Կ. Դեմիրճյանի անվան մարզահամերգային համալիրում տեղի ունեցավ «Океан Ельзи» խմբի համերգը։ Խմբի ղեկավար Սվյատոսլավ Վակարչուկը խոստովանեց, որ խումբը վաղուց էր սպասում երևանյան համերգին: «Մենք շատ վաղուց երազում էինք նվագել հայ հանդիսատեսի համար և հուսով ենք, որ ձեզ ամեն ինչ դուր կգա»,-ասել է նա:

«Եվրատեսիլ-2016». Արցախի դրոշի շուրջ ծագած սկանդալը

«Եվրատեսիլ-2016» երգի մրցույթում Հայաստանը պատվով ներկայացրած Իվետա Մուկուչյանը գրավեց 7-րդ հորիզոնականը: Վերջինս իր ներկայանալի տեսքով գրավել էր բազմաթիվ սրտեր: Համաշխարհային մամուլի ևս թնդում էր հայ մասնակցի անունը հնչեցնելով: Իվետա Մուկուչյանը ելույթի առաջին օրը կանաչ սենյակում ծածանեց Արցախի դրոշը, ինչը սակայն, հարուցեց Ադրբեջանի զայրույթը: Եզրափակչի օրը՝ Ստոկհոլմի երկնքում ինքնաթիռ երևաց «Ղարաբաղը սիրում է Իվետային» գրությամբ: Ինչ խոսք, սա ևս զերծ չմնած միջազգային մամուլի ուշադրությունից:

Սևակ Խանագյանի հաղթանակը՝ ուկրաինական«Х-Фактор» նախագծում

Մեր հայրենակից Սևակ Խանագյանը փայլուն հաղթանակ տարավ ուկրաինական «Х-Фактор» նախագծում: Նախագծի հենց առաջին օրվանից նա իր պահվածքով, կատարողական արվեստով ու մակարդակով հիացրեց ժյուրիին և հանդիսատեսին: Նա այն հայ երիտասարդն էր ով յուրաքանչյուր հարցազրույցի ժամանակ շեշտում էր իր հայ լինելու մասին: Վերջինս մրցույթի շրջանակներում կատարեց նաև հեղինակային երգ, որը նվիրված էր Արցախի հերոսներին: 

Դիվերիսա՝ ՀՀ պետական սահմանին

Այսօր՝ դեկտեմերի 29-ի վաղ առավոտյան, ՀՀ Տավուշի մարզի՝ Չինարի գյուղից դեպի հարավ-արևելք ընկած պետական սահմանի հատվածում, ադրբեջանական զորքերը ձեռնարկել են դիվերսիոն ներթափանցման փորձ: ՀՀ զինված ուժերի ստորաբաժանումները չեզոքացրել են ադրբեջանական զորքերի նախահարձակ գործողությունները, հակառակորդը հետ է շպրտվել, տալով զոհեր ու վիրավորներ, այդ թվում նաև` մեր մարտական դիրքերի հատվածում: Ցավոք, հայկական կողմը տվել է 3 զոհ. ՀՀ պետական սահմանի պաշտպանության համար մղված մարտերի ընթացքում զոհվել են ավագ լեյտենանտ Շավարշ Մելիքսեթի Մելիքյանը, շարքայիններ Էդգար Գրիգորի Նարայանը և Էրիկ Գարիկի Աբովյանը: