Ինչո՞ւ տեղի ունեցավ 1915-ը և ո՞րն է երաշխիքը ապագայում դրա կրկնությունից խուսափելու համար

«Ազգ» շաբաթաթերթը գրում է. «Մեր պատմության ամենաողբերգական իրադարձության' 1915-ի ցեղասպանության տարելիցի օրը աշխարհի բոլորը հայերը հիշում են 1,5 մլն զոհերին, կորսված պատմական հայրենիքի մեծ մասը' Արեւմտյան Հայաստանը, այցելում ցեղասպանության զոհերի հիշատակին աշխարհի տարբեր երկրներում կանգնեցրած հուշարձաններ եւ խաչքարներ, բողոքի ցույցեր և երթեր անցկացնում թուրքական ներկայացուցչությունների մոտ: Այդ օրը մոռացվում են բոլոր քաղաքական, սոցիալական, տեղային և այլ տարբերությունները, մենք բոլորս զգում ենք, որ միասնական ենք մեր վշտի և արդարության վերականգնման ցանկության մեջ: Սակայն հազվադեպ ենք մտորում, թե ինչո՞ւ տեղի ունեցավ 1915-ը և ո՞րն է երաշխիքը ապագայում դրա կրկնությունից խուսափելու համար:

Ցեղասպանության պատճառների մասին խոսելիս հաճախ մոռացվում է գլխավորը' ցեղասպանությունը հետևանք էր նախևառաջ այն բանի, որ մենք չունեինք պետություն: Արևմտյան Հայաստանը գտնվում էր Օսմանյան կայսրության կազմում, և մինչև 1915-ն էլ հայերը պարբերաբար ենթարկվում էին, ինչպես ընդունված է ասել հիմա, էթնիկ զտումների' ջարդերի, հալածանքների, արտագաղթի, այդ տարածքում վերաբնակեցնում էին թուրքերի եւ քրդերի: Հայերը, մեծ հաշվով, ոչինչ չէին կարող հակադրել թուրքական պետական մեքենային: Հայաստանի ազատագրության պայքարը, որքան էլ, որ հերոսական և անձնազոհ մարդիկ էին դրա մեջ ընդգրկված, ցավոք, չհանգեցրեց ցանկալի արդյունքի:

Հիմա մենք ունենք մեր պետությունը, մեզ չեն կառավարում թուրքական փաշաները, պարսկական խաները կամ ռուսական փոխարքաները: Արդեն 23 տարի է լավ թե վատ, ձևավորում ենք մեր սեփական իշխանությունը, պահում մեր բանակը, իրականացնում մեր ներքին եւ արտաքին քաղաքականությունը: Ունենք պետություն, որտեղ նաև բազում խնդիրներ ու անարդարություններ կան: Սակայն ոչ ոք չի կարող վիճարկել այն հանգամանքը, որ մեր պետությունն իրականացնում է իր գլխավոր առաքելությունը' ապահովում մեր ազգային անվտանգությունը: Հենց սա է, որ ընկած առօրյա դժվարությունների հորձանուտում, հաճախ մոռանում ենք: Մոռանում ենք, որ եթե չունենայինք մեր պետությունը, մեր դժգոհությունները բոլորովին այլ' օտար տիրապետությունների կրած տառապանքների մասին կլինեին: Ասում ենք «երկիրը երկիր չի» և մոռանում, որ երկիրը չի կարող տարբեր լինել այնտեղ բնակվողներից: Ինչպիսին մենք ենք, այնպիսին' մեր ստեղծած երկիրը' 1991-ի սեպտեմբերի 21-ի հանրաքվեով ամրագրված: Չի կարող ժողովուրդը լավ լինի, իսկ նրա ստեղծած երկիրը' վատ, կամ' հակառակը: Մեր ազգային թերություններն էլ մեր երկրի թերություններն են: Թերություններ, որոնցից գլխավոր այն է, որ մենք չենք սիրում մեր երկիրը եւ պետությունը: Զավեշտ է, երբ Հայաստանում հարցվածների 82 տոկոսն իրեն հայրենասեր է համարում, բայց 46 տոկոսը ցանկանում է հեռանալ երկրից: Իսկ օրինակ' մեզանից մի քանի անգամ ավելի ցածր կենսամակարդակ և բարձր կոռուպցիա ունեցող Ուզբեկստանում և Ղըրղզստանում երկրից հեռանալու ցանկություն է արտահայտում միայն 10 տոկոսը: Հետևաբար, արդեն էական չէ, թե այդ երկրներում քանի տոկոսն է իրեն հայրենասեր համարել»։

Առավել մանրամասն' «Ազգ» թերթի այսօրվա համարում: