Ինչ զարգացումներ կան վարձակալության շուկայում. ոլորտում գործարքները գրանցելու միտում են նկատում

Երևանում նախորդ տարվա նոյեմբերին գրանցվել է վարձակալության 598 գործարք՝ 2022-ի նույն ժամանակաշրջանի նկատմամբ ավելանալով մոտ 11 տոկոսով: Անշարժ գույքի գործակալությունում նկատել են՝ օրենսդրական փոփոխություններից հետո վարձակալությունների ոչ այնքան վերահսկելի շուկան մտնում է օրինական դաշտ, սեփականատերերը սկսել են վարձակալության գործարքները գրանցել, ինչն էլ իր արտացոլումն է գտնում վիճակագրության մեջ: Իսկ ինչ վերաբերում է բնակարանների վարձակալության գներին, ապա գործակալությունում արձանագրում են՝ Լեռնային Ղարաբաղից բռնի տեղահանված հայրենակիցների Հայաստան ժամանելուց ի վեր շուկայում բարձր նկատված բարձր գները այժմ գրեթե կրկնակի նվազել են, սակայն դրանք կրկնակի էլ բարձր են 2-3 տարի առաջվա համեմատ՝ նախքան ռուս-ուկրաինական պատերազմով պայմանավորված ներհոսքը:

Ըստ պաշտոնական վիճակագրության՝ Հայաստանում 2023-ի նոյեմբերին գրանցվել է անշարժ գույքի վարձակալության 933 գործարք: Թեև այս ցուցանիշը 2 տոկոսով նվազել է 2022-ի նույն ժամանակաշրջանի նկատմամբ գրանցված գործարքների թվից, սակայն 2023-ի հոկտեմբերի նկատմամբ ավելացել է 6.5 տոկոսով: Իսկ Երևանում նոյեմբերին վարձակալության գործարքներն աճել են թե նախորդ ամսվա, թե 2022-ի նույն ամսվա նկատմամբ: Այսպիսով 2023-ի նոյեմբերին Երևանում գրանցվել է 598 վարձակալության գործարք, որը 2023 թվականի հոկտեմբերի համեմատ աճել է 10.9 տոկոսով, 2022-ի նոյեմբերի նկատմամբ՝ 22.8 տոկոսով: Ընդ որում, 598-ից 464-ը եղել է հասարակական նշանակության շինությունների վարձակալություն, որը 2022-ի նույն ժամանակաշրջանի նկատմամբ աճել է 24.7 տոկոսով: Երևանում 2023-ի նոյեմբերին գրանցվել է բնակարանների վարձակալության 50 գործարք, անհատական բնակելի տան՝ 21 գործարք, արտադրական նշանակության շինության՝ 21:

«Սիլվեր ՌԵԱ» անշարժ գույքի գործակալության հիմնադիր տնօրեն Անդրանիկ Հարությունովն «Արմենպրես»-ի հետ զրույցում վիճակագրական տվյալները որոշակի առումով խաբուսիկ համարեց:

«Անշարժ գույքի շուկան ոչ վերահսկելի շուկա էր պետության կողմից, գործարքները պետական գրանցում չէին ստանում, բնականաբար վարձատուն եկամտային հարկ չէր վճարում: Սակայն այս պահին, երբ պետության կողմից ազդակներ հնչեցին, օրենքը վերանայվեց, վարձատուների գերակշիռ մասը սկսեց այդ պայմանագրերն օրինական կերպով գրանցել: Հիմա վիճակագրական տվյալներում կարող ենք տեսնել գործարքների բարձր ցուցանիշ: Դա իրականում խաբուսիկ է, չենք կարող այդ ցուցանիշների վրա հիմնվելով՝ ասել, թե շուկայում հասարակական նշանակության շինությունների մեծ պահանջարկ է ավելացել կամ բնակարաններինը բարձրացել կամ իջել է»,-ասաց գործակալության տնօրենը՝ հավելելով, որ գրանցելու միտումը նկատվում է նախորդ տարեվերջից:

Հարությունովը հիշեցրեց՝ ՊԵԿ-ը մի քանի անգամ հիշեցրել է, որ այն սեփականատերերը, որոնք գույք են հանձնում վարձակալության, սակայն չեն գրանցում, այսինքն՝ չեն հարկվում, կտուգանվեն: Նա վստահ է՝ առաջիկա եռամսյակի վիճակագրությունում դրա արտացոլումն ավելի մեծ կլինի:

Գործակալությունում վարձակալության գործարքների արտառոց միտում, արտասովոր իրավիճակ չի նկատվում:

«Մեր մոտ այնպես չէ, որ հասարակական նշանակության շինությունների նկատմամբ պահանջարկը կտրուկ աճել է: Դրանց նկատմամբ հետաքրքրություն է եղել այն ժամանակ, երբ Ռուսաստանից ՏՏ ոլորտի շատ մասնագետներ եկան, և նրանցից որոշները օֆիսային տարածքներ վարձեցին»,-ասաց Հարությունովը՝ հավելելով, որ հիմա պահանջարկի առումով իրավիճակը ստաբիլ է՝ այնպես, ինչպես եղել է սովորաբար:

Իսկ ինչ վերաբերում է բնակարանների վարձակալություններին, անշարժ գույքի գործակալության տնօրենը նշեց, որ վերջին ակտիվությունը եղել է ԼՂ-ից մեր հայրենակիցների բռնի տեղահանությունից հետո: «Աննախադեպ բան տեղի ունեցավ՝ 100 հազար մարդ եկավ հանրապետություն: Պահանջարկը մի կերպ բավարարվեց: Գնաճ տեղի ունեցավ, որոշ ժամանակ հետո գները սկսեցին նվազել: Որոշները գնում են, ոմանք գնում են մարզեր, քաղաքներում չեն մնում»,-ասաց նա:

Գործակալությունում նկատել են՝ ԼՂ-ից բռնի տեղահանությունից հետո անգամ Երևանից դուրս էր դժվար վարձով բնակարան գտնել: «Կպատկերացնեի՞ք, որ,օրինակ, Հրազդանում 3 սենյականոց բնակարանի վարձակալության արժեքը 300 հազար դրամ կլինի, կամ Չարբախում 3 սենյականոց բնակարանի վարձակալությունը կարող է լինել 450-500 հազար դրամ: Մարդիկ ստիպված վարձակալում էին»,-ասաց նա՝ հավելելով, որ հիմա շուկան որոշ չափով ազատվել է:

Հարությունովը հավելեց՝ վարձակալության գների նույն բարձրացումը եղել էր նաև ռուս-ուկրաինական պատերազմով պայմանավորված Հայաստան հոսքի ժամանակ: Երբ շուկան պատրաստ չի լինում այդ հոսքն ընդունելուն, գները կարող են տատանվել: Հիմա ռուս վարձակալների մոտ 50 տոկոսն է մնացել Հայաստանում:

Գները սկսում են աստիճանաբար նվազել, թեև 2-3 տարի առաջվա ցուցանիշին չեն հասնում, բայց նվազումը նշանակում է, որ շուկան գալիս է իր բնականոն տեմպին:

Անդրադառնալով գներին՝ գործակալության տնօրենն ասաց, որ, օրինակ, 2 սենյականոց բնակարանի միջին արժեքը 200 հազար է: «Հիմնական պահանջարկը դրա մեջ է: Մարդիկ այդ գնի շրջանակներում են փորձում 2 սենյականոց բնակարան գտնել՝ կապ չունի Երևանի որ վարչական շրջանում, իհարկե Կենտրոն վարչական շրջանում չի լինի»,-նշեց նա:

Անշարժ գույքի գործակալության տնօրենը նկատել է ԼՂ-ից բռնի տեղահանությունից հետո բարձրացած գների համեմատ հիմա բնակարանների վարձակալության գները կրկնակի նվազել են, սակայն կրկին համահունչ չեն միջին եկամուտ ունեցող ընտանիքի եկամտին, 2-3 տարի առաջվա համեմատ՝ մինչև ռուս-ուկրաինականով պատերազմով պայմանավորված հոսքը, կրկնակի թանկացել են: «Եթե համեմատենք 3 տարի առաջվա հետ, ունենք վարձակալության գների կրկնակի աճ, բայց, եթե համեմատենք կրիտիկական շրջանների հետ՝ ռուս-ուկրաինական պատերազմով պայմանավորված երկու հոսքերի, ԼՂ-ից բռնի տեղահանության շրջանի հետ, կրկնակի նվազել է»,-ասաց Հարությունովը:

Անշարժ գույքի գործակալությունում նաև համամիտ չեն այն մտավախության հետ, թե օրենսդրական փոփոխությունները, որոնք, ըստ էության, վարձակալությունների գործարքները բերում են օրենսդրական դաշտ, կհանգեցնեն շուկայում գների բարձրացման: Հակառակը՝ նախկինում բանավոր պայմանավորվածության պայմաններում ցանկացած պահի բնակարանի սեփականատերը կարող էր առանց որևէ խնդրի գինը բարձրացնել կամ կրկնապատկել, բազմաթիվ մարդկանց իրավունքներ էին խախտվում, վարձակալները տուժում էին: Իսկ այժմ մարդիկ կունենան պայմանագրեր, և նրանց հետ հեշտորեն չեն կարող այդպես վարվել: Այնուամենայնիվ, Հարությունովը օրենքում լրացումների կարիք է տեսնում: