Քաղաքական համակարգում խորհրդարանի դերի բարձրացումը էական պահանջ է Հայաստանի համար. Operativ-ի հարցազրույցը քաղաքագետի հետ

 Operativ.am-ի զրուցակիցը Քաղաքական գիտությունների թեկնածու Ռոբերտ Ղևոնդյանն է:

-Պարո՛ն Ղևոնդյան, ի՞նչ սպասելիքներ ունեք Փաշինյան-Ալիև նախատեսվող հանդիպումից:

-Այս հանդիպումը բանակցային ձևաչափով փաստացի վարչապետի 1-ին հանդիպումն է լինելու Ադրբեջանի նախագահի հետ: Սակայն, քանի որ քաղաքական գործընթացները բավական զարգացում են ապրել անցած ամիսների ընթացքում, կարելի է ենթադրել, որ հանդիպման ընթացքում կողմերը փորձելու են ամրապնդել իրենց դիրքորոշումը տվյալ պահի հիմնական առանցքի՝ Արցախը բանակցային սեղան վերադարձնելու շուրջ: Հաշվի առնելով պաշտոնական Հայաստանի և Արցախի կողմից հնչող հայտարարությունները, ես հուսով եմ, որ ՀՀ վարչապետը կփորձի բանակցություններում դուրս չգալ Հայաստան-Ադրբեջան խնդիրների շրջանակից, իսկ անմիջականորեն Արցախին վերաբերող խնդիրների շուրջ ևս մեկ անգամ կառաջարկի դիմել Արցախի հանրապետությանը: Թվում է, թե այսպիսի մոտեցումը շատերի կարող է ընկալվել ոչ կառուցողական, սակայն գտնում եմ, որ բանակցային ձևաչափի վերականգնման հրամայականն անմիջականորեն բխում է ՀՀ շահերից:

-Վարչապետ Փաշինյանի վերջին ասուլիսից հատկապես ի՞նչը կառանձնացնեք, ո՞ր դրվագներն են Ձեզ համար՝ որպես քաղաքագետի, առավել ակնառու:

-Լրատվամիջոցների լայն ընդգրկմամբ մամուլի ասուլիսն ինքնին կարևոր ներքաղաքական հաշվետվողականության ավանդույթի ձևավորում է նշանակում: Այն ժողովրդավարական հասարակության զարգացման ուղենիշ կարող է լինել նաև իշխանության այլ մակարդակների գործիչների թափանցիկության առումով: Ժամանակի ընթացքում նման հանդիպումները հասարակություն-իշխանություն փոխհարաբերությունների ժողովրդավարական փոխակերպման հնարավորություն կտան:
Ինչ վերաբերվում է բուն ասուլիսին, ապա այնտեղ հնչած մի շարք դրույթներ նախանշում են երկրի հետագա զարգացման տեսլականը: Դատական համակարգի անկախության կարևորումը, ռազմարդյունաբերության ոլորտի զարգացումը, սոցիալական վիճակի շարունակական բարելավման պատասխանատվության, փոխզսպումների և հակակշիռների համակարգի ձևավորման գիտակցումը և այլ դրվագներ ևս կարելի է դիտարկել այս համատեքստում:
Ասուլիսի մեկ այլ կարևոր ուղերձ էր նախկին իշխանությունների սոցիալական հենքի բացակայության ընդգծումը: Փաշինյանն նշեց, որ թեև լրատվական դաշտի վերլուծության արդյունքում կարելի է ենթադրել, թե նախկին իշխանությունները ունեն աջակիցների հոծ զանգված, սակայն այդ պատրանքը ձևավորվում է ֆինանսական միջոցներն օգտագործելու հետևանքով և իրականության հետ որևէ աղերս չունի:
Այնուամենայնիվ, Վարչապետի կողմից ներկայացված որոշ մոտեցումներ մտահոգությունների տեղիք են տալիս: Մասնավորապես, «առանց մեղադրական դատավճռի հանցավոր ճանապարհով ստացված գույքի բռնագանձում» արտահայտությունն ինքնին լեգիտիմ չէ, քանի որ եթե չկա մեղադրական դատավճիռ, ապա գույքի ստացման ճանապարհի հանցավորությունը ապացուցված չի կարող համարվել:

- Ձեզ գոհացնու՞մ է ԱԺ ընթացող նիստը: Տարբերություն տեսնու՞մ եք աշխատանքը նոր սկսած և մի քանի ամիս արդե՛ն աշխատող խորհրդարանների միջև՝ առաջադրված հարցերի, ելույթների, էթիկայի… առահասարակ՝ աշխատանքի մեջ ներգրավվելու առումով:

-Քաղաքական համակարգում խորհրդարանի դերի բարձրացումը էական պահանջ է Հայաստանի համար, քանի որ գործող սահմանադրությունը, ինչպես նաև կառավարման ներկա համակարգը չեն ապահովում ժողովրդավարական քաղաքական ռեժիմի կարևորագույն հիմնադրույթներից մեկը՝ գործադիր մարմինների նկատմամբ ներկայացուցչական մարմնի՝ խորհրդարանի վերահսկողությունը: Միևնույն ժամանակ, 7-րդ գումարման Ազգային ժողովի որակական հատկանիշները, ըստ ամենայնի, ժամանակի ընթացքում աճ կգրանցեն, հաշվի առնելով իշխող կուսակցության մի ստվար հատվածի փորձի բացակայությունը: Անցնող ամիսներին մենք արդեն ականատես եղանք որոշակի որակական առաջընթացի: Կցանկանայի հատկապես նշել արտաքին հարաբերությունների հանձնաժողովի գործունեությունը, որի կազմում ընդգրկվել են միջազգային հարաբերությունների մասնագետներ, ովքեր քայլ առ քայլ ընդլայնում են խորհրդարանական դիվանագիտության ոլորտում գիտելիքներն ու դրանով ավելացնում աշխատանքների արդյունավետության մակարդակը:

-Ինչպե՞ս եք գնահատում ներքաղաքական ու արտաքին քաղաքական զարգացումները: Նոր Հայաստանին ի՞նչն է պակասում արտաքին մարտահրավերներին դիմակայելու համար:

-Ներքաղաքական զարգացումներում կարևոր եմ համարում կառավարության կառուցվածքի շուրջ քննարկումները: Ես այն կարծիքին եմ, որ վարչապետի ազդեցության նվազումն ու կառավարման որոշ լծակների պատվիրակումը իշխանության մյուս թևերին, ներքին քաղաքական օրակարգի գլխավոր հարցերից են: Այս առումով ցանկալի կլիներ, որ կառավարության նոր կառուցվածքում հնարավորինս շատ մարմիններ գտնվեին խորհրդարանի հսկողության ներքո: Հատկապես ուժային մարմինների հիերարխիկ կախվածությունը վարչապետից, անկախ նրա անձից, բացասաբար է անդրադառնում ներքին քաղաքական կյանքում ժողովրդավարական գործընթացների վրա:
Արտաքին քաղաքականությունում նոր Հայաստանի գլխավոր մարտահրավերը հեղինակության ամրապնդման միջոցով սուբյեկտայնության վերականգնումն է: Այս առումով, նախ, անհրաժեշտ է ռացիոնալացնել Սփյուռքի հետ հարաբերությունները՝ խնդրարկուի դերից անցում կատարելով գործընկերության ձևաչափի: Մասնավորապես, ԱՄՆ-ի կողմից Գոլանի բարձրունքների Իսրայելի մաս ճանաչելու փաստի օգտագործումը ԱՄՆ-ում Արցախի խնդրի հետ կապված հայանպաստ դիրքորոշումներ սաղմնավորելու համար, ԱՄՆ-ի հայկական լոբբիստական կազմակերպությունների հետ համատեղ աշխատանքի փայլուն հնարավորություն է:
Համաշխարհային ինտեգրացիոն գործընթացներում Հայաստանի մասնակցության ընդլայնումը մեկ այլ կարևոր արտաքին քաղաքական ռազմավարական ուղղություն է: ԵԱՏՄ և ՀԱՊԿ շրջանակում հայկական շահերի շարունակական առաջխաղացումը հարկ է համադրել Եվրամիության ու ՆԱՏՕ-ի հետ հարաբերությունների խորացմանն ու երկկողմ ձևաչափով երկրագնդի աշխարհաքաղաքական բոլոր կենտրոնների հետ աշխատանքների արդյունավետության բարձրացմանը:

-Շնորհակալություն հետաքրքիր զրույցի համար:

Հարցազրույցը վարեց Արաքսյա Սնխչյանը