Հեռուստատեսության և ռադիոյի հանձնաժողովի արձագանքը՝ «Խոսքի ազատության պաշտպանության կոմիտեի» քննադատությանը

Հեռուստատեսության եւ ռադիոյի հանձնաժողովն (ՀՌՀ) արձագանքել է «Խոսքի ազատության պաշտպանության կոմիտե» հրապարակմանը, որում կազմակերպությունը քննադատել էր ՀՌՀ-ին 2017 թվականի հոկտեմբերի 10-ին «Հեռուստատեսության եւ ռադիոյի մասին» օրենքում կատարված փոփոխության կապակցությամբ:

ՀՌՀ տարածած հաղորդագրությունում, մասնավորապես, նշվում է.

«Համաձայն «Հեռուստատեսության և ռադիոյի մասին» օրենքի՝ Հայաստանում, բացի հանրային թվային մուլտիպլեքսից, պետք է կազմավորվի նաեւ հանրապետական սփռում ունեցող մասնավոր մուլտիպլեքս, որի գործարկումը կազատականացնի թվային հեռարձակման ոլորտը: 2016 եւ 2017 թվականներին ՀՌՀ կողմից հայտարարված մասնավոր մուլտիպլեքսորի՝ մուլտիպլեքսի կառուցման եւ կառավարման ընկերության ընտրության մրցույթին որեւէ կազմակերպություն հայտ չի ներկայացրել: Անցյալ տարվա հոկտեմբերին մրցույթի հայտերի ընդունման 3-ամսյա ժամկետը ԱԺ-ն փոխարինեց 6-ամսյա ժամկետով: Եվ ահա այս հավելյալ 3 ամիսը հրապարակման հեղինակները սպառնալիք եւ մարտահրավեր են համարում խոսքի ազատությանը: Այդպես կարծելը, անշուշտ, հրապարակման հեղինակների իրավունքն է: Բայց քանի որ ԽԱՊԿ-ի հրապարակման տեքստում տեղ են գտել անհիմն մեղադրանքներ ՀՌՀ հասցեին եւ ակնհայտ փաստերի խեղաթյուրում, հարկ ենք համարում որոշ պարզաբանումներ ներկայացնել հանրությանը:

1. Զարմանալի է այն փաստը, որ օրենքում փոփոխություն կատարելուց միայն 290 օր հետո «հեռարձակման ոլորտի խնդիրները մշտապես ուսումնասիրողների» կազմակերպությունը «շատ պատահական է» նկատում (մեջբերումները ԽԱՊԿ-ի հրապարակումից են) օրենքում կատարված փոփոխությունը: Նույնիսկ շատ զարմանալի է, եթե հաշվի առնենք այն հանգամանքը, որ ԽԱՊԿ-ի ղեկավար Ա.Մելիքյանն օրենքի ընդունումից հետո իր հրապարակային ելույթներում, ՀՌՀ հասցեագրված նամակներում, մեզ հետ քննարկումների ժամանակ մշտապես բարձրացրել է մասնավոր մուլտիպլեքսի խնդիրը: Ստացվում է, որ 290 օր շարունակ պարոն Մելիքյանը անդրադարձել է մի խնդրին, որի մասին չունի ամբողջական պատկերացում:

2.ԽԱՊԿ-ի ղեկավարը, որպես մասնագիտացված կառույցի ղեկավար, պարտավոր է իմանալ, որ ՀՌՀ-ն չունի օրենսդրական նախաձեռնությունների իրավունք, ուստի օրենքում փոփոխություններ կատարելու լիազորություններ եւս չունի: Ինչպես եւ հասարակական կազմակերպությունները, ՀՌՀ իրավասու է առաջարկներ ներկայացնել, որոնք կամ ընդունվում են, կամ ոչ:

3.ԽԱՊԿ ղեկավարը ապատեղեկատվություն է տարածում, հայտարարելով, որ «Հեռուստատեսության և ռադիոյի մասին» օրենքում կատարված բոլոր փոփոխություններն ու լրացումները «մշակվել են փակ դռների հետևում եւ օրինագծերի պատրաստման փուլում ՀԿ-ներին ներգրավելն առհասարակ բացառվել է»: ԽԱՊԿ-ի ղեկավարը հաճախ է հրավիրվել համապատասխան պետական գերատեսչություններ (երբեմն ավելի հաճախ, քան ՀՌՀ ներկայացուցիչները) օրինագծերի քննարկմանը (դա փաստում են քննարկումների արձանագրությունները): Ուստի, հայտարարել սեփական անտեղյակության մասին եւ մեղադրել ՀՌՀ-ին այն բանի համար, որ ԽԱՊԿ-ի առաջարկած փոփոխությունները տեղ չեն գտել ԱԺ ընդունված օրենքում, առնվազն, կոռեկտ չի:

4.Անդրադառնալով մարզերում կամ համայնքներում տեղական մուլտիպլեքսներ գործարկելու խնդրին, պարոն Ա.Մելիքյանը վկայակոչում է Վրաստանի օրինակը, որտեղ կառուցվել են մարզային մուլտիպլեքսներ: Սակայն դա թերի ճշմարտություն է, ինչը մանիպուլյացիայի դասական հնարք է համարվում: Իրականում Վրաստանում բացի հանրային մուլտիպլեքսից գործում են 3 (երեք) հանրապետական սփռում ունեցող մուլտիպլեքսներ: Այստեղ հարկ է նաեւ նշել, որ միայն հանրապետական սփռում ունեցող մասնավոր մուլտիպլեքսը կարող է մրցակցություն ապահովել այդ ոլորտում: Առաջ քաշելով փոքր մարզային մուլտիպլեքսների գաղափարը, ԽԱՊԿ-ը ցանկանում է հավերժացնել պետական մուլտիպլեքսի մենաշնորհը, ինչը տարօրինակ մոտեցում է խոսքի ազատության պաշտպանությամբ զբաղվող կազմակերպության համար:

5.Հրապարակման մեջ նշվում են «մարզերում գործող 10-ից ավելի տեղական հեռուստաընկերություններ, որոնք դուրս են մնացել թվայնացման գործընթացից և հայտնվել ծանր վիճակում», եւ այդ «ծանր վիճակի» պատասխանատուներից մեկը նշվում է ՀՌՀ-ն: Այստեղ ցանկանում ենք հիշեցնել պարոն Ա. Մելիքյանին, որ այդ «10-ից ավելի» հեռուստաընկերությունները հանրային թվային մուլտիպլեքսի գործարկելուց հետո համաձայն «Հեռուստատեսության և ռադիոյի մասին» օրենքի պետք է դադարեցնեին իրենց գործունեությունը: Եւ միայն ՀՌՀ-ի ակտիվ միջամտության եւ հիմնավոր առարկություններից հետո փոփոխություններ կատարվեցին օրենքում, ինչը թույլ տվեց այդ հեռուստաընկերություններին շարունակել հեռարձակումը անալոգային տիրույթում: Ավելին, պարոն Մելիքյանը տեղյակ է (քանի որ մասնակցել է քննարկումներին), որ ՀՌՀ-ն կապի եւ տրանսպորտի նախարարության հետ համատեղ մշակել էին տեխնիկական եւ իրավական հիմնավորումները, որոնք թույլ կտային այդ հեռուստաընկերություններին գործել հանրային թվային տիրույթում: Սակայն տարբեր պատճառաբանություններով, նաեւ օբյեկտիվ պատճառներով այդ հեռուստաընկերությունները չցանկացան կամ չկարողացան քայլեր ձեռնարկել այդ ուղղությամբ: Ցանկանում ենք նաեւ տեղեկացնել պարոն Ա.Մելիքյանին, որ ՀՌՀ-ն մշտական կապի մեջ է մարզային եւ համայնքանին հեռուստատեսությունների հետ, շատ լավ ծանոթ է նրանց խնդիրներին եւ արագ արձագանքել է նրանց առաջարկներին եւ խնդրանքներին»: