Քոչարյանն ու Ալիևը կարողացել էին անձնական հարաբերություններ հաստատել. ԱՄՆ-ի նախկին միջնորդ
Ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման միջնորդի աշխատանքն այնքան կարևոր է, որ առանձին հաստիք է պահանջում: «Ամերիկայի Ձայն»-ին այս մասին ասել է ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի ԱՄՆ-ի նախկին համանախագահ դեսպան Քերի Քավանոն՝ մեկնաբանելով Սենատի արտաքին հարաբերությունների հանձնաժողովի ղեկավար Բոբ Քորքերի կողմից հրապարակված պետքարտուղար Ռեքս Թիլերսոնի նամակը: Նամակում ԱՄՆ-ի պետքարտուղարն այլ նախաձեռնությունների հետ մեկտեղ առաջարկում էր նաև Մինսկի խմբում ամերիկյան համանախագահի հաստիքը լուծարել, իսկ պարտականությունները՝ փոխանցել Եվրոպայի և Եվրասիայի հարցերով պետքարտուղարի օգնականին:
«Պատմությունը ցույց է տվել, որ անհրաժեշտ է մեկն, ով կարող է իր ամբողջ ուշադրությունը նվիրել խնդրին, լիովին կենտրոնանալ այս հարցերի վրա», - նշում է Քավանոն:
Դեսպան Քավանոյի խոսքով, նամակն իր համար անակնկալ էր.
«Ինձ դա անհանգստացնում է, քանի որ կարծում եմ, Միացյալ Նահանգների համար կարևոր է պահպանել եռանախագահությունում ներկայությունը. Դա այն հավասարությունն է, որին կողմերն արդեն սովորել են»:
Պետք է նաև հիշել, որ պետքարտուղարի նամակում նշված նախաձեռնությունները կարող են հերքվել օրենսդիրների կողմից, ավելացնում է դեսպանը.
«Մենք տեսանք, ինչպես բյուջեին վերաբերող առաջարկները ոչնչացվեցին Կապիտոլիումում»:
Մինսկի խմբում ԱՄՆ-ի մյուս համանախագահ, դեսպան Ջեյմս Ուորլիքը նույնպես չի շտապում մեկնաբանել Բոբ Քորքերի հրապարակած նամակը, ընդգծելով, որ իր կարծիքով, կարևոր է, որ Դոնալդ Թրամփի վարչակազմի ղեկավար անձինք տեղեկացված և ներգրավված լինեին ղարաբաղյան կարգավորման մեջ.
«Հավատացած եմ, որ ներկա վարչակազմի համար կարևոր է ներգրավված լինել և այդ ներգրավման սկզբնակետը, այսպես ասած, «սրի ծայրը» Էնդրյու Շոֆերն է: Ես գիտեմ, որ նա ներկա էր Ժնևի գագաթաժողովին։Ակնկալում եմ, որ նա լիարժեք ներգրավված կլինի բոլոր գործընթացներում»:
Անդրադառնալով Ժնևում տեղի ունեցած հայ-ադրբեջանական գագաթաժողովին՝ դեսպան Ուորլիքը նշեց նախագահներ Սարգսյանի և Ալիևի միջև դեմ առ դեմ զրույցների կարևորությունը.
«Կարող եմ սեփական փորձից ասել, որ նրանց միջև տեղի են ունենում անկեղծ զրույցներ, որը շատ կարևոր է առաջընթաց արձանագրելու համար»:
Նախագահների միջև երկկողմ հանդիպումների կարևորությունն ընդգծում է նաև դեսպան Քավանոն, ով հատկապես կարևորեց ոչ պաշտոնական բանակցությունների դերը.
«Նախագահների միջև ոչ պաշտոնական հարաբերությունները կարգավորման բանալիներից մեկն է: Մենք հիշում ենք, որ Հեյդար Ալիևը և Ռոբերտ Քոչարյանը հաստատել էին նման հարաբերություններ: Նրանք ընկերներ չեն եղել, սակայն, հասկանում էին միմյանց և կարողանում էին սերտորեն աշխատել միասին»:
Հենց անձնական հարաբերությունները ղեկավարների միջև, ըստ միջնորդների, կարող են կաևւոր դեր խաղալ Լեռնային Ղարաբաղում խաղաղության հաստատման հարցում: Մյուս բաղադրամասն է՝ ձեռքբերված համաձայնությունների իրականացման հարցում քաղաքական կամքի առկայությունը: