Փոքր երկրի լրագրողի դժվարություններից մինչև փող ու ազատություն

«Փաստ» օրաթերթը գրում է.

«Մեր հյուրն է լրագրող Հովհաննես Այվազյանը

– Պարոն Այվազյան, ինչպիսի՞ն է այսօր մեր լրագրության վիճակը, եթե ընդհանուր հայացք գցենք:
– Տհաճ:
– Ինչո՞ւ:
– Պակաս է պրոֆեսիոնալիզմը: Պակաս է կրթված, և միևնույն ժամանակ` կիրթ ժուռնալիստների քանակը: Պակաս է ազատությունը: Ազատություն ասելով նկատի ունեմ ֆինանսական ազատությունը: Իսկ դա թելադրում է ամեն ինչ: Հանուն ֆինանսների, հանուն իրենք իրենց պահելու և աշխատողներին մեկ–երկու կոպեկ վճարելու, թերթերը կարող են դիմել զանազան ոչ պատշաճ միջոցների:
Ես ա՛յս հանգամանքը նկատի ունեմ անազատություն ասելով: Թե չէ այնպիսի ազատություն կա, որ նույնիսկ հասնում է ոչ ցանկալի սահմանի: Երբ հաճախ խոսում են ոչ փաստարկված, ուղղակի հայտարարություններով, և դրանք ապացուցելու կարիք հեղինակները պարզապես չեն զգում:
Անհավասարակշիռ պահվածք են նաև երբեմն դրսևորում: Նմանակում են արտերկրի, եվրոպաների մամուլին` առանց հասած լինելու նրանց մակարդակին:
– Մի խոսքով` ոչ մի լավ բա՞ն:
– Լավ բաներ էլ կան: Լավ է, որ երիտասարդներն են շատացել լրագրության մեջ: Այսինքն` հիմնականում երիտասարդներ են, որոնք ունեն ռիսկ` գրելու, խոսելու, ազատ մտածելու:
Բայց այս պարագայում էլ և՛ երիտասարդների համար, և՛ միջին սերնդի համար առաջնային խնդիրները մնում են մասնագիտական գիտելիքների պակասը ու նույնիսկ սովորական գրագիտության բացակայությունը:
– Իսկ կարո՞ղ ենք ասել, որ մեր տնտեսության անմխիթար վիճակն ազդում է նաև լրագրության վրա: Որովհետև մեր երկրում թերթը բիզնես չի դառնում, ու ստիպված այն ձեռք է մեկնում այս կամ այն հարուստին, որտեղից էլ սկիզբ է առնում ողջ այդ դեգրադացիան:
– Անշո՛ւշտ: Տնտեսական ծանր վիճակն ազդում է ամեն ինչի վրա, այդ թվում և մամուլի:
– Իսկ ինչպե՞ս կարելի է դուրս գալ այս վիճակից:
– Միայն երկրի տնտեսական և հոգևոր–մշակութային մակարդակը բարձրացնելու ճանապարհով:
– Դրանք այնքան էլ շուտ լուծվող հարցեր չեն:
– Չէ, չեմ կարծում, թե շուտ կլուծվեն: Դեռ երկար է այս վիճակը շարունակվելու: Երկար է տնտեսական վերելքի մեր ճանապարհը:
– Իսկ անկախության այս շրջանում մեր լրագրությունը կարողացա՞վ իրեն գտնել ու կայանալ-դառնալ որպես ժամանակաշրջանի լրագրություն:
– Եթե նկատի ունենանք լրագրությունը որպես հայելի, նույնն է թե` լրագրությունը որպես ժամանակի արտահայտիչ, ապա, այո՛, այն կայացավ: Եվ այսօր ինչպիսին մեր ժամանակն է, այնպիսին էլ մամուլն է կամ զանգվածային լրատվության միջոցներն են ընդհանրապես:
– Իսկ ի՞նչ եք կարծում` լրագրողը քաղաքական դիրքորոշում պե՞տք է ունենա, թե նա, ցանկալի է, միայն օբյեկտիվ ներկայացնող կամ սղագրող լինի:
– Ինչը օբյեկտիվ եղավ, և ինչը մակարդակով արվեց, ապա այդ ամենն արդեն դառնում է լրագրության իդեալը:
– Իսկ քաղաքական կամ քաղաքացիական դիրքորոշումն օգնո՞ւմ է, թե խանգարում է լրագրողին:
– Լրագրողն ինքնին այդ դիրքորոշման կրողն է:
– Բայց հաճախ կարող ես երևույթները ներկայացնել քո նախընտրած ուժի կամ գաղափարի դիրքերից, և օբյեկտիվությունը մղվի երկրորդ պլան:
– Այս կամ այն կուսակցության գաղափարախոսությունը դավանելը և դրան ծառայելը չի նշանակում օբյեկտիվ չլինել: Ճիշտ հակառակը. պետք է չափազանց օբյեկտիվ լինես, որպեսզի և՛ օգնես կուսակցությանը, և՛ քեզ չխայտառակես:
– Իսկ ինչպե՞ս եք այսօր Դուք գնահատում լրագրության դերը մեր երկրում՝ առկա դժվարությունները հաղթահարելու, մեր երկրի առջև ծառացած խնդիրները լուծելու գործում:
– Առհասարակ լրագրությունը , ինչպես նաև իրավաբանությունը կամ արդարադատությունը մեծ երկրների համար են, նման երկրներում են լիարժեք գործում:
Լրագրությունը հաջողություն չի կարող գրանցել փոքր երկրներում, որտեղ քիչ բան է տեղի ունենում: Եվ տեղի ունեցածի մասին էլ օբյեկտիվորեն գրելը շատ դժվար է, որովհետև բոլորն իրար բարեկամ են, բոլորն իրար խնամի են, բոլորն իրար հետ սեղան են նստում: Ու հետո էլ, դե՛, դու գնա լրագրություն արա…
– Հատկապես` հայկական բնավորությամբ. հանկարծ վատամարդ չլինես կամ` իմ բարեկամն է. բա թասի՞բը, բա` է՞ս, է՞ն…
– Չէի ասի, թե դա միայն հայկական բնավորություն է: Դա իրեն թույլ ու փոքր համարող ազգի հատկանիշ է: Որտեղ ու որ աշխարհամասում էլ լինի:

Մանրամասներըը` «Փաստ» թերթի այսօրվա համարում: