Իսրայելի քայլերը Սիրիայում սադրում են Իրանին

Իսրայելի պաշտպանության նախարար Ավիգդոր Լիբերմանը Մոսկվայում հայտարարել է, որ Իսրայելը թույլ չի տա Իրանին ու Հզբոլահին կենտրոնանալ Հոլանի բարձրունքներում։
Լիբերմանը նշել է, որ Իրանն օգտագործում է Սիրիայի տարածքը լիբանանյան Հզբոլահ խմբավորմանը մաքսանենգ ճանապարհով զենք մատակարարելու համար, ինչն Իսրայելը չի կարող թույլ տալ։

Բացի այդ, Իսրայելի տրանսպորտի ու հետախուզության նախարար Իսրայել Կացը Վաշինգտոնում հայտարարել է, որ ճնշումներ է գործադրել օրենսդիրների ու Սպիտակ տան վրա`Իրանի ու Հզբոլահի դեմ լրացուցիչ պատժամիջոցներ կիրառելու նպատակով։
Նա նշել է, որ չի կարելի թույլ տալ իրանական ցամաքային, օդային, ծովային ուժերի տեղակայումը սիրիական տարածքում։

Իսրայելն ևս մեկ անգամ ցուցադրեց «կարմիր գծերը», որից այն կողմ թույլ չի տալու անցնել Իրանին`մշտապես ցամաքում և ծովում տեղակայվել Սիրիայում`ստեղծելով ռազմական պլացդարմ անմիջապես իսրայելական սահմանների երկայնքով, այնպես էլ տարբեր շիական խմբավորումների օգնությամբ մուտք գործել Հոլանի բարձրունքներ`այնտեղից ապակայունացնել Իսրայելի ողջ հյուսիսը։

Սակայն այդ ռազմավարությունն իրականացնելիս Իսրայելը կարող է անմիջական ռազմական գործողությունների մեջ մտնել Իրանի զինված ուժերի հետ`Սիրիայի տարածքում`էլ ավելի բարդացնելով այնտեղ ստեղծված իրավիճակն ու «օգնել» ԻՊ–ին ու այլ իսլամիստական խմբավորումներին հետ գրավել կորցված տարածքները։
Իրան–Իսրայել, Իսրայել–Հզբոլահ ռազմական բախումները Սիրիայում ձեռնտու են միայն ԻՊ–ին`երկու ուժերը սպառելու են իրար, պայքարելով միմյանց դեմ, օգտվելու է միայն մեկը`ԻՊ–ն և նրան սպասարկող Սաուդյան Արաբիան`Իրանի աշխարհաքաղաքական հակառակորդը։ Բացի այդ, Իսրայելի գործողությունները`օդային հարվածները Սիրիայի տարբեր օբյեկտներին անհարմար դրության մեջ են դնում ՌԴ–ին, ով պետք է ապահովի Սիրիայի անվտանգությանը, ռուսական զորքերը գտնվում են այդ երկրի տարածքում ու Մոսկվան համարվում է Սիրիայի ռազմավարական դաշնակիցը։

Իսրայելի այդ քայլերը կարող են սիրիական հասարակության աչքում նվազեցնել ռուսական գործոնի դերն ու նշանակությունը ու վրդովմունք առաջացնել Ասադի դեմ`ինչու նրա դաշնակից Մոսկվան չի ազդում Իսրայելի վրա, որպեսզի նրանք չհարվածեն Սիրիային։ Այդ դրությունից միակողմանի կարող է օգտվել նաև Իրանը`պատասխանելով Իսրայելին նա կդառնա Սիրիայում այն միակ ուժը, որն ուղիղ ռազմական բախման գնաց Իսրայելի դեմ ու պաշտպանեց սիրիացիներին։

Հիշեցնենք, որ Սիրիայում Իրանի շահերի սպասարկող է համարվում լիբանանյան Հզբոլահ շարժումը, որը համարվում է Մերձավոր Արևելքում ամենակազմակերպված ռազմաքաղաքական միավորումը։

Այսօր Հզբոլահը հանդես է գալիս Ասադի կողմից։ Երկու տասնամյակ Հզբոլահը ռազմա-տեխնիկական աջակցություն էր ստանում Ասադի հորից` Հաֆեզ Ասադից։ Այժմ էլ Հզբոլահը պաշտպանում է Ասադի ռեժիմը` պայքարելով տարբեր սունիական ծայրահեղական խմբավորումների դեմ։

Սիրիան ու Հզբոլահը` Իրանի «դիմադրության առանցքի» կարևոր տարրերն են ընդդեմ ԱՄՆ-ի ու Իսրայելի։ Հզբոլահի զենքերի մեծ մասը առաքում է Իրանը` Դամասկոսի օդանավակայանի միջոցով ու Ասադի տապալման դեպքում այդ «կամուրջը» կփլուզվի։
Իրանը Սիրիային վաղուց նավթ է առաքում ցածր գներով, իսկ 2011թ.-ից` հակամարտության սկզբից ի վեր Թեհրանն ավելի քան չորս միլիարդ դոլարի վարկ է տրամադրել Դամասկոսին։ Պետական ԶԼՄ–ների տվյալներով, Իրանը ամսական 700 միլիոն դոլարի օգնություն է տրամադրում Սիրիային։

Ինչ վերաբերվում է Իրանի աշխարհաքաղաքական հակառակորդների` Իսրայելի, ԱՄՆ–ի, Սաուդյան Արաբիայի, Թուրքիայի շահերին, ապա նրանք ցանկանում են խզել այսպես կոչված «շիական առանցքը», որը ձգվում է Իրան-Իրաք-Սիրիա-Լիբանան ուղղությամբ։
Թել Ավիվին ձեռնտու է կազմաքանդել Իրան-Սիրիա-Լիբանան առանցքը, քանի որ Հզբոլահը Իսրայելի հյուսիսից սպառնում է հրեական պետության անվտանգությանը` իր ռազմական ենթակառուցվածքները տեղակայելով սահմանին։ Հզբոլահն Իրանի «զենքերից» մեկն է՝ ուղղված Իսրայելի դեմ։

Սիրիական հակամարտության շարունակությունը` առանց այն Իսրայելի տարածք տեղափոխելու հեռանկարի, ձեռնտու է Թել Ավիվին, քանի որ աշխարհաքաղաքական հակառակորդ Իրանի շահերի սպասարկող Սիրիան կազմաքանդված է, նրա տնտեսությունը գտնվում է փլատակաների տակ, իսկ Հզբոլահն Իսրայելից «շեղվելով» իր ամբողջ ուժն ու մարդկային լավագույն ռեսուրսները սպառում է սիրիական անապատներում` մարտնչելով սունիական տարբեր խմբավորումների դեմ։

Հզբոլահը` Սիրիայի տարածքում իր դեմ ուղղված հարվածին կպատասխանի Լիբանանի հարավից հարվածելով Իսրայելին, այդ թվում իսրայելական միջուկային օբյեկտներին։ Այս պարագայում ռազմական գործողություններին, որպես Իսրայելի ռազմավարական դաշնակից ու անվտանգության երաշխավոր կմիջամտի ԱՄՆ-ը։

Չպետք է մոռանալ նաև Իրանի ազդեցության մասին ՀԱՄԱՍ–ի և պաղեստինյան այլ զինված խմբավորումների վրա։ Հզբոլահի և իրանական շահերի համար վտանգ զգալով Թեհրանը կարող է զինել նաև Իսրայելի հարևանությամբ, Սինայում գտնվող տարբեր խմբավորումներին` իսլամիստական, բեդուիններին և այլն` Իսրայելի համար նաև հարավից նոր ճակատ բացելու համար։

Հաշվի առնելով Թրամփի վարչակազմի հակաիրանական ուղենիշը, Թել–Ավիվը կարող է սրել իրավիճակը Սիրիայում, որպեսզի այնտեղ չձևավորվեն Իրանի ռազմաբազաներ`ռազմա–ծովային ու ցամաքային։ Սակայն հարվածել Իրանի զինված ուժերին նշանակում է casus belli ստեղծել, ինչը հղի է Իրան–Իսրայել ուղիղ առճակատման վտանգով։

Արտյոմ Բալասանով. Ֆեյսբուք: