Իրանում նախագահի փոփոխությունը չի անդրադառնա հայ-իրանական հարաբերությունների վրա

Իրանի գործող նախագահ Հասան Ռոհանին երկրի նախագահական ընտրություններում առաջադրված թեկնածուների թվում է, իսկ նախկին նախագահ Մահմուդ Ահմադինեջադի դիմումը չի ընդունվել։

Ինչպես հայտնել են ՆԳ նախարարությունում` Իրանի նախագահի պաշտոնի վերջնական թեկնածուները վեցն են. Հասան Ռոհանին, Մոստաֆա Ակա-Միրսալամը, Իշհաք Ջահանգիրին, Մոհամադ Բաքեր Քալիբաֆը, Սայեդ Իբրահիմ Ռաիսին և Մոստաֆա Հաշեմի-Թաբան:

Իրանում նախագահական ընտրությունները դեռևս չսկսված հետաքրքիր զարգացումներ են խոստանում։ Պահպանողականների համար հնարավոր միավորող թեկնածուի` Ահմադինեջադի դուրս մղումը ընտրություններից ստիպելու է այդ քաղաքական թևը ներկայացնողներին միավորվել մեկ այլ թեկնածուի` Սայեդ Իբրահիմ Ռաիսիի շուրջ, որը համարվում է գործող նախագահ Ռոհանիի հիմնական մրցակիցներից մեկը։

Ռոհանին` չնայած տնտեսական վիճակի, սոցիալական մի շարք առկա խնդիրների պատճառով քննադատության է ենթարկվում, այդ թվում այաթոլա Խամենեի կողմից, սակայն ընդհանուր առմամբ ունի բոլոր շանսերն երկրորդ անգամ դառնալու երկրի նախագահ։ Ամեն ինչ կախված է լինելու նախընտրական քարոզարշավից, պահպանողականների ռեսուրսները միավորելու հնարավորություններից, այաթոլա Խամենեի անձնական վերաբերմունքից`նրա ազդեցությունն ահռելի է Իրանում, ինչպես նաև քաղաքական այն կոնյուկտուրայից, որը ստեղծվելու է ընտրությունների նախաշեմին։

Արևմուտքի, ԱՄՆ-ի հակաիրանական հայտարարություններն ու Իրանի շուրջ ռազմաքաղաքական իրավիճակի վատթարացման` ԱՄՆ-ի ու արաբական կոալիցիայի Իրանի դեմ հնարավոր ռազմական ագրեսիայի հնարավորության մեծացման ֆոնին իրանական հասարակությունը քաղաքական թիմերի առաջ խնդիր կդնի ավելի կոշտ գծի թեկնածու տեսնելու նախագահի աթոռին` պահպանողականների շանսերը Իրան-ԱՄՆ հակադրության աստիճանի մեծացման ֆոնին կմեծանան։

Սակայն ամենակարևորն այն է, որ Իրանն այն երկիրն, որտեղ պահպանողականների ու չափավորների բաժանումը հարաբերական է և շատ դեպքերում կրում է քարոզչական բնույթ։ Բոլորն էլ իրականացնում են` հատկապես արտաքին քաղաքական ուղենիշներում այն գիծը, որը մշակվում է հատուկ ծառայությունների, ռազմաքաղաքական նեղ շրջանակների ու հատկապես այաթոլա Խամենեի ու կրոնական էլիտայի նեղ շրջանակների կողմից։ Այս կամ այն շեղումը կարող է պայմանավորված լինել թեկնածուի անձնական նախաձեռնությունից, սակայն քաղաքական հիմնական գիծը մնում է անփոփոխ։

Ինչ վերաբերվում է Իրանի նախագահական ընտրությունների ելքի ու դրանց ազդեցությանը հայ-իրանական հարաբերությունների վրա, ապա պետք է նշել, որ Իրանը հարևան ՀՀ-ին`ցանկացած թեկնածուի ու նախագահի պարագայում դիտարկելու է, որպես տարածաշրջանում վստահելի բարեկամ երկրի, ում հետ Թեհրանը նախանշել է մի շարք` էներգետիկ-տրանսպորտային, ներդրումային` Սյունիք ազատ տնտեսական գոտի, նախագծեր ու առկա է քաղաքական բարձր մակարդակի երկխոսություն։

Իրանի նորընտիր ցանկացած նախագահ, անկախ ազգանուններից, հայ-իրանական բարիդրացիական հարաբերությունների պահպանումը դիտարկելու է որպես Հարավային Կովկասում իրականացվող ընդհանուր քաղաքական առաջնահերթություն։

Թուրք-ադրբեջանական տանդեմի դիրքերի ուժեղացումը Կովկասում չի բխում Իրանի շահերից` Թեհրանը շարունակելու է ՀՀ-ով անցնող Հյուսիս-Հարավ էներգետիկ-տրանսպորտային միջանցքը դիտարկել, որպես Ադրբեջանից ու Թուրքիայից տրանսպորտային կախվածության թուլացման նախագիծ ու այն աջակցություն է ստանալու նախագահական այն թիմի կողմից, որն իշխանության է գալու շուտով կայանալիք ընտրություններով։

Արտյոմ Բալասանով. Ֆեյսբուք: