Բաքուն մտահոգված է հայ-իրանական շփումներով. Ալիևը մարտին կայցելի Իրան

Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը մարտի սկզբին կայցելի Իրան։ Այդ մասին հայտարարել է Ադրբեջանում Իրանի դեսպան Ջավադ Ջահանգիրզադեն։ Նա նշել է, որ հանդիպումների ժամանակ նախատեսվում է մի շարք համաձայնագրերի ստորագրում։
Չնայած Բաքուն ու Թեհրանն ունեն հատկապես տնտեսական համագործակցության լայն օրակարգ` էներգետիկա, տրանսպորտ, ներդրումներ, սակայն Ալիևի մոտակա այցն Իրան կարող է պայմանավորված լինել վերջին շրջանում նկատվող հայ–իրանական հարաբերությունների ակտիվացման հետ։ Դա վերաբերվում է ինչպես Սյունիքում ազատ տնտեսական գոտում իրանական հնարավոր ներդրումների, Վրաստան-Հայաստան-Իրան էլեկտրահաղորդակցման գծի, ինչպես նաև Թբիլիսիից ու Թեհրանից հնչող այն հայտարարությունների հետ, որ նրանք հետաքրքրված են Պարսից ծոց-Սև ծով միջանցքին նոր շունչ հաղորդելու մեջ` Հայաստանն այս պարագայում դառնում է տարանցիկ միջանցք Իրանի ու Վրաստանի համար։

Ադրբեջանի` ՀՀ-ը տարածաշրջանում մեկուսացնելու պլանները ձախողվում են։ ՀՀ-ը` Վրաստանի ու Իրանի հետ ունի քաղաքական բարձր մակարդակի համագործակցություն ու կողմերը պատրաստ են ձեռնարկել եռակողմ տնտեսական, էներգետիկ և այլ նախագծեր։ ՀՀ-ն ուղղակի պետք է ավելի մեծ ֆինանսական միջոցներ ներդնի նույն Հյուսիս-Հարավի կյանքի կոչման, ինչպես նաև ներդրումային բարենպաստ պայմաններ ստեղծի ազատ տնտեսական գոտիներում հարևան Վրաստանի ու Իրանի ներդրումները ներգրավելու համար։

Բաքվին անհանգստացնում է նաև ՀՀ-Իրան ռազմական ոլորտում համագործակցության հեռանկարները`այս օրերին Թեհրանում էր ՀՀ պաշտպանության նախարար Վիգեն Սարգսյանը։

Անդրադառնանք այն տնտեսական նախագծերին, որոնց կյանքի կոչման շուրջ կարող է բանակցել Ալիևը Թեհրանում։

Առաջինը` տրանսպորտային համագործակցություն։Ադրբեջանն ու Իրանը որոշել են արագացնել Աստարա՝ Իրան-Աստարա՝ Ադրբեջան երկու երկրները միմյանց կապող երկաթգծի շինարարության նախագիծի իրականացումը: Այդ մասին հայտարարել է իրանական Գիլյանի նահանգապետ Մոհամեդալի Նաջաֆին:

«Երկաթծի երկարությունը կազմում է 7 կմ և Իրանի տարածքում կառուցվում է այդ երկաթգծի 2 կմ-ոց հատվածը: Քննարկման ընթացքում որոշվել է իրանական Աստարայում բեռնատար տերմինալի կառուցման մասին»,-նշել է Նաջաֆին:

Նա նշել է, որ Իրանը շահագրգռված է Կազվին-Ռեշտ-Աստարա երկաթգծի արագ կյանքի կոչմամբ: Հյուսիս-Հարավ երկաթգիծը կմիավորի Հյուսիսային Եվրոպա Հարավ-արևելյան Ասիայի հետ: Այն կապող օղակ կծառայի Իրանի, Ադրբեջանի և ՌԴ-ի երկաթգծերի միավորման համար: Տվյալ նախագիծը ենթադրում է իրանական և ադրբեջանական Աստարաների միջև երկաթգծային կամրջի շինարարություն և ութ կմ-ոց երկաթգծի շինարարության Ադրբեջանի տարածքում:

Երկրորդ` էներգետիկ համագործակցություն։Ադրբեջանը 2016թ.-ից սկսելու է էլեկտրաէներգիա մատակարարել Իրանին։ Այդ մասին հայտարարել է Ադրբեջանի էկոնոմիկայի և արդյունաբերության նախարարությունը: Բացի այդ, SOCAR 2016թ.–ի հունվար-սեպտեմբվերին 167,3 միլիոն խմ գազ է փոխանակվել Իրանի հետ: Ադրբեջանի գազն Իրանի տարանցքով տեղափոխվում է դեպի Նախիջևան։

Երրորդ` ներդրումներ։Իրանն ու Ադրբեջանը պայմանավորվել են երկու գործարան կառուցել Արազ գետի ափին իրանական Մարազադ և ադրբեջանական Օրդուբադ քաղաքների մոտակայքում։

Իրանական ներդրումներն Ադրբեջանում հասնում են 2,6 միլիարդ դոլարի, որից 145 միլիոնը բաժին է ընկնում ոչ նավթային ոլորտին։ Ընդհանուր առմամբ Ադրբեջանում աշխատում է իրանական կապիտալով 450 ընկերություն։Ապրանքաշրջանառությունն Ադրբեջանի ու Իրանի միջև 2016թ.-ի հունվար-նոյեմբերին կազմել է 175միլիոն դոլար, որից 130 միլիոնը բաժին է ընկնում Իրանից ներկրմանը։

Արտյոմ Բալասանով. ֆեյսբուք: